2008-07-16

11ο Symi Symposium - το μέλλον της Ευρώπης

Υποσχέθηκα να αναφέρω τα πράγματα που άκουσα και μου έκαναν περισσότερη εντύπωση. Τις μέρες που μεσολάβησαν δυστυχώς δεν πρόλαβα να γράψω. Τέλος πάντων, μπορώ να το κάνω τώρα, που γύρισα Αθήνα.

Ένα από αυτά που άκουσα και μου κέντρισαν το ενδιαφέρον, ήταν στην προχθεσινή συζήτηση για το μέλλον της Ευρώπης.

Από ό,τι κατάλαβα, και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, οι ευρωεκλογές λειτουργούν λίγο-πολύ όπως και στην Ελλάδα: μία καλή δημοσκόπηση και αναμέτρηση των εθνικών κομμάτων. Οι πολίτες δεν ψηφίζουν τους βουλευτές τους στο Ευρωκοινοβούλιο, αλλά σε μεγάλο βαθμό ψηφίζουν "σε άλλο ένα πράγμα" τους υποψήφιους του κόμματος που θα στήριζαν στις εθνικές εκλογές -ή με ακόμη πιο πολύπλοκα, αλλά και πάλι εθνικά, κριτήρια, όπως να δείξουν δυσαρέσκεια στην κυβέρνηση κ.λ.

Αυτό που μου άρεσε ήταν η ιδέα για "ευρωπαϊκά κόμματα" που θα παρουσιάσουν ψηφοδέλτια σε διαφορετικές χώρες. (Μου εξήγησαν ότι η ιδέα δεν είναι πρωτότυπη, έχει ακουστεί και συζητηθεί ξανά και ξανά)

Όντως, οι Ευρωπαίοι πολίτες πρέπει κάποια στιγμή να αποφασίσουμε να αντιμετωπίσουμε το Ευρωκοινοβούλιο ως ένα ξεχωριστό θεσμό και να ψηφίζουμε με βάση τις αρμοδιότητες και τον ρόλο του. Βέβαια, αυτό μπορεί να αντιστραφεί και να πει κανείς ότι πρέπει όσοι ζητούν την ψήφο μας στις Ευρωεκλογές να απεμπλακούν από τα εσωτερικά της κάθε χώρας και να μιλήσουν, όχι μόνο προεκλογικά, αλλά έστω τότε, για τις προκλήσεις και τις θέσεις των κομμάτων σε επίπεδο Ευρωβουλής.

Είναι αστείο να λέμε από την μία ότι "οι εθνικές κυβερνήσεις δεν μπορούν να κάνουν και πολλά, αφού όλα καθορίζονται από την ΕΕ" (κάτι που είναι βέβαια υπερβολή και η αλήθεια είναι κάπου στην μέση) και από την άλλη όταν ψηφίζουμε για την ΕΕ να μεταφέρουμε τα εθνικά κομματικά παιχνίδια σε αυτές και να τις χρησιμοποιούμε ώς μέσο πίεσης, αποδοκιμασίας ή επιβράβευσης των πολιτικών των κομμάτων στο εσωτερικό της κάθε χώρας.

Ενδιαφέρον είχε και η διαφορετική κριτική της πορείας της Ευρώπης, ανάλογα με την προέλευση των ομιλητών. Οι ευρωπαίοι ήταν κατά κανόνα πιο σκληροί στην (αυτό) κριτική τους, λέγοντας ότι "δεν έχει προχωρήσει η Ευρωπαϊκή ενοποίηση όσο θα μπορούσε, ότι το όνειρο μίας μεγάλης ενωμένης Ευρώπης στην οποία ευημερούν οι πολίτες, παράγεται γνώση και είναι υπόδειγμα ατομικών δικαιωμάτων δεν είναι τόσο κοντά όσο θα ήθελαν"[*]. Από την άλλη, οι Αμερικανοί σχολίασαν ότι "ΟΚ, αλλά και οι ΗΠΑ χρειάστηκαν πολλά χρόνια για να φτάσουν στην ενοποίηση που έχουν πετύχει σήμερα"[*].

Αλλά για εμένα, το πιο αξιοσημείωτο ήταν η παρατήρηση από συμμετέχοντες που ζουν στην Αφρική ή την Ασία ότι "εσείς κρίνετε αυστηρά τους εαυτούς σας, αλλά εμείς βλέπουμε την ΕΕ ως παράδειγμα και πηγή έμπνευσης, ότι μπορούμε να πετύχουμε και εμείς να ξεπεράσουμε τα εθνικά μας σύνορα και να συνεργαστούμε πολύ στενά με τους γείτονές μας"[*].

--
[*] οι φράσεις στα εισαγωγικά είναι η δική μου ελεύθερη ερμηνεία όσων συνδυαστικά άκουσα και όχι αποσπάσματα από την συζήτηση.

1 σχόλιο:

Panos S. είπε...

Πολύ ενδιαφέρουσα "συζήτηση", Παναγιώτη!

Λίγο απλουστευτικά (για τις ανάγκες αυτού του σχολίου) θα έλεγα ότι υπάρχουν τρεις τάσεις στην Ευρώπη του σήμερα:
1. Η τάση της διατήρησης του κεκτημένου: Η τάση αυτή λέει ότι όσα πέτυχε η Ευρώπη από τις 3 κοινότητες της δεκαετίας του 50 έως τη Συνθήκη ίδρυσης της ΕΕ (Μάαστριχτ) και το Άμστερνταμ και τη Νίκαια ήταν εξαιρετικά επιτυχημένο ως πείραμα και όλοι οι σταθμοί του (αυτό που ονομάζουμε σήμερα κοινοτικό κεκτημένο - Acquis Communautaire) πρέπει να είναι η κόρη οφθαλμού που πρέπει να διατηρήσουμε. Αλλά πρέπει να κάνουμε μια παύση για reflection γιατί δεν είμαστε σίγουροι πως θα προχωρήσουμε πλέον και να επικεντρώσουμε στη διατήρηση του κεκτημένου και μόνο! (Αυτή η άποψη εκφράζεται από Ιρλανδούς, Άγγλους και αρκετούς άλλους σε άλλα κράτη μέλη)

2. Υπάρχει μια δεύτερη τάση που κερδίζει ολοένα (δυστυχώς) έδαφος που λέει ότι δεν τη χρειαζόμαστε πλέον την Ένωση, είναι ένα μάτσο καλοπληρωμένων γραφειοκρατών που στέκεται μακρυά από το λαό και υπηρετεί νεοφιλελεύθερα συμφέροντα, οπότε ας την ανατρέψουμε (οι ακροδεξιοί υποστηρίζουν αυτή την τάση γιατί θέλουν περισσότερη δύναμη στα εθνικά κράτη, οι κομμουνιστές (και όχι μόνο αυτοί) γιατί πιστεύουν ότι η Ένωση δεν ενδιαφέρεται παρά μόνο για τα συμφέροντα διασφάλισης της ανοιχτής αγοράς)

3. Υπάρχει και μια τρίτη τάση (την οποία ενστερνίζομαι ως αμετανόητος φεντεραλιστής) που λέει ότι το "τρένο" αν σταματήσει να τσουλάει ή να τρέχει τότε εκτροχιάζεται και αυτό τον κίνδυνο έχουμε ενώπιόν μας με την πολυφωνία στην Ευρώπη των 27 να λειτουργεί ως αποτρεπτική/καθηλωτική της περαιτέρω εξέλιξης/ εμβάθυνσης. Απέτυχε το πείραμα του "Ευρωσυντάγματος", κινδυνεύει να αποτύχει ακόμα και η Λισαβόνα (που είναι απλά μια αναθεωρητική των ήδη υπαρχουσών Συνθήκη), "πόσο άλλο οι φίλοι της Ευρώπης θα πρέπει να περιμένουν για να πάρουν την Ευρώπη στα χέρια τους;", για να παραφράσω τον Πρωθυπουργό του Λουξεμβούργου Γιουνκέρ! Μεταβλητή γεωμετρία είναι η λύση, στα πρότυπα του πειράματος του ευρώ! Όχι παραπάνω από 10 χώρες πρέπει να προχωρήσουν σε μια πιο φεντεραλιστικής δομής (και κατεύθυνσης) ένωση μέσα στην Ένωση των 27 με ανεξάρτητα όργανα που δε θα έρχονται σε σύγκρουση όμως με τις ήδη υπάρχουσες δομές της ΈΕ (όπως δεν έρχεται σε σύγκρουση το eurogroup των 15 αυτή τη στιγμή κρατών με τα υπόλοιπα 17 κράτη μέλη και την ΕΕ). Είναι δύσκολη επιλογή, αλλά, φρονώ, απολύτως αναγκαία!