200 εκατ. ευρώ για άχρηστα sites (και να ήταν μόνο αυτά...)

Διαβάζω σήμερα στην Καθημερινή για τις Ανενεργές διαδικτυακές πύλες που κόστισαν 200 εκατ. ευρώ (και αναλυτικότερα: Πώς το ελληνικό Δημόσιο «γέμισε»
από ανενεργές ηλεκτρονικές πύλες).

Υποψιάζομαι ότι το ποσό είναι σημαντικά μεγαλύτερο, διότι τα νούμερα αυτά αναφέρονται μόνο σε έργα που χρηματοδοτήθηκαν από την "Κοινωνία της Πληροφορίας".

Και μου θυμίζουν τα άρθρα αυτά το μεγάλο μου δίλημμα: αξίζουν οι επιχορηγήσεις ή μήπως, όχι μόνο δεν αξίζουν, αλλά κάνουν και κακό;

Στην Ελλάδα, όταν μιλάμε για "ανάπτυξη" και "αναπτυξιακές πολιτικές", έχουμε (σχεδόν) πάντα στο μυαλό μας δύο πράγματα: δημόσια έργα και επιδοτήσεις. Δεν είμαι ειδικός, δεν μπορώ να μιλήσω για όλους τους κλάδους της οικονομίας.

Έχω όμως μία αρκετά καλή εικόνα του τί γίνεται στην αγορά πληροφορικής, στην οποία βρέθηκα για πρώτη φορά στις αρχές/μέσα του '90. Και για αυτή την αγορά, η γνώμη μου είναι ότι καταστράφηκε λόγω των κοινοτικών και εθνικών επιχορηγήσεων.

Τί έχουμε να επιδείξουμε μετά από εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ (ή δίς;) που επενδύθηκαν από την ΕΕ και το Ελληνικό Δημόσιο σε έργα πληροφορικής; Ποια είναι τα προϊόντα που αναπτύξαμε; Που είναι οι υπηρεσίες που να δικαιολογούν τα ποσά αυτά; Μας αρέσει να λέμε ότι έχουμε πολλούς και ικανούς προγραμματιστές στην Ελλάδα. Πού είναι λοιπόν το αποτέλεσμα της δουλειάς όλων αυτών;

Η προσωπική μου εμπειρία είναι ότι τα χρήματα αυτά χρηματοδότησαν ένα σύστημα στο οποίο:
- βασιλεύει η υπερκοστολόγηση.
- πολλά ΑΕΙ και ΤΕΙ (και οι καθηγητές τους) έμαθαν να ζουν απλά πουλώντας την υπογραφή τους για κοινοτικά προγράμματα που απαιτούσαν την συνεργασία με ένα πανεπιστημιακό ίδρυμα.
- σχεδιάζαμε έργα για να πάρουμε την χρηματοδότηση και συχνά ήταν άχρηστα
- οι μόνοι που έβγαζαν σίγουρα χρήματα ήταν οι "σύμβουλοι" που φρόντιζαν να γίνει σωστά η πρόταση, να γραφτούν σωστά τα reports, να υποδείξουν την κατάλληλη μορφή και το πρόγραμμα χρηματοδότησης και κάποιοι γραφειοκράτες σε Ελλάδα και Βρυξέλλες.
- αναπτύχθηκαν ελάχιστα προϊόντα που να μπορούν να σταθούν πραγματικά στην αγορά.
- οι developers έμαθαν να δουλεύουν σε ένα περιβάλλον που η δουλειά τους έχει ελάχιστη αξία και το μόνο benchmark για αυτή ήταν αν θα παραληφθεί το έργο από κάποιο δημόσιο υπάλληλο (που συχνά όσο λίγες ήταν οι γνώσεις του για την πληροφορική, άλλο τόσο λίγο ήταν και το ενδιαφέρον του για το έργο) και αν τα "deliverables ήταν σύμφωνα με τα specs".
- γεμίσαμε άχρηστο εξοπλισμό, σε δημόσιο και ΟΤΑ -servers, routers και άδειες χρήσης.
- το κύριο προϊόν όλης αυτής της διαδικασίας ήταν ογκώδεις φάκελοι που σαπίζουν σε διπλά και τριπλά αντίτυπα σε εταιρείες, δημόσιο και ΕΕ.
- η καινοτομία δεν άξιζε το ρίσκο: γιατί να σκιστείς και να ρισκάρεις να αναπτύξεις ένα προϊόν, όταν με τον κατάλληλο σύμβουλο και την σωστή πρόταση μπορούσες να βγάλεις πολλά χρήματα κάνοντας κάτι τετριμμένο; γιατί να ψάξεις για τον καλύτερο developer και γιατί να τον πληρώσεις ανάλογα; Γιατί να προσλάβεις ένα ταλαντούχο designer; Γιατί να ψάξεις για την πιο efficient λύση όταν "οι προδιαγραφές" υπαγόρευαν την αγορά πανάκριβου εξοπλισμού;

Ίσως να είμαι υπερβολικός και να υπάρχουν λαμπρές εξαιρέσεις -μακάρι, αλλά υποψιάζομαι ότι ακόμη και αν υπάρχουν, είναι... εξαιρέσεις. Πιστεύω πραγματικά ότι το χειρότερο πράγμα που συνέβη στην ελληνική αγορά πληροφορικής ήταν οι επιδοτήσεις και οι χρηματοδοτήσεις έργων από την ΕΕ και το Ελληνικό Δημόσιο. Και αυτό με κάνει πολύ σκεπτικό όταν βλέπω πολλούς να πιέζουν για "αναπτυξιακά μέτρα", εννοώντας να ανοίξουν οι κάνουλες των επιδοτούμενων έργων -τουλάχιστον σε ότι αφορά την πληροφορική.

Πριν από περίπου δύο μήνες, ένας νέος developer, που έχει φτιάξει την δική του εταιρεία και που οι δουλειές τους (όσες έχω δει τουλάχιστον) είναι η μία καλύτερη από την άλλη, μου είπε "ευτυχώς, έχουν κολλήσει οι επιδοτήσεις και έχουμε δουλειά αυτό τον καιρό". Κατανοώ ότι δεν είναι αυτή η λύση, αλλά όταν το ακούς κάτι τέτοιο, δεν μπορείς να μην προβληματιστείς...

Μακάρι η διαφάνεια (και ο έλεγχος που αυτή επιτρέπει) και οι περισσότεροι κατάλληλοι άνθρωποι στις σχετικές θέσεις να οδηγήσουν σε καλύτερη αξιοποίηση των κοινοτικών κονδυλίων από αυτή που είχε γίνει τις τελευταίες δεκαετίες. Μακάρι τα χρήματα αυτά (που όντως έχει ανάγκη η αγορά σήμερα) να πάνε σε έργα και επενδύσεις που δεν θα δώσουν μία ακόμη περίοδο χάριτος σε ένα σαθρό σύστημα, αλλά θα δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για πραγματική ανάπτυξη της αγοράς πληροφορικής στην χώρα μας.