Στην Ελλάδα, με ένα περίεργο τρόπο, οι περισσότεροι φιλελεύθεροι πολίτες (οικονομικά φιλελεύθεροι, γιατί στο θέμα του κοινωνικού φιλελευθερισμού, τα πράγματα είναι πολύ πιο ευδιάκριτα) εγκλωβίζονται στο δίλημμα "ιδιωτικό ή δημόσιο". Κανένας δεν ρωτάει "αγορά ή όχι".
Το θέμα αυτό προκύπτει κάθε φορά που συζητιέται η ιδιωτικοποίηση ενός μεγάλου, με δεσπόζουσα θέση, κρατικού οργανισμού. Και κάθε φορά, όσοι πιστεύουν στην αξία της αγοράς και του ανταγωνισμού παγιδεύονται να επιλέξουν μεταξύ του κρατικού καπιταλισμού (που εκφράζει ξεκάθαρα το ΚΚΕ και ο ΣΥΡΙΖΑ) και του καπιταλισμού των μεγάλων συμφερόντων που εκφράζει η Ν.Δ.
Ακόμη και η Φιλελεύθερη Συμμαχία, αγωνιά περισσότερο για το αν θα έχει τον έλεγχο των οργανισμών αυτών ένας ιδιώτης ή το κράτος και λιγότερο αν θα υπάρχει ανταγωνιστική αγορά. Πανηγυρίζουν π.χ. για την πώληση του ΟΤΕ και δεν διαμαρτυρήθηκαν καθόλου για την προκλητική ενίσχυση της δεσπόζουσας θέσης του με την απορρόφηση της Cosmote και την εξαγορά του Γερμανού. (Αν κάνω λάθος, διορθώστε με και διορθώνω).
Ποιά είναι η θέση του ΠΑΣΟΚ; Δεν είμαι ο αρμόδιος για να την εκφράσω. Αλλά ο Γιώργος Παπανδρέου το έχει δηλώσει
"Είμαστε κρατιστές; Κάθε άλλο"
ο Κόσμος του Επενδυτή 3/5/2008 [1]
Όπως σας είπα, ούτε θεοποιώ την αγορά, αλλά ούτε και το κράτος.
ΣΕΒ, 13/5/2008 [2]
Προσωπικά, έχω σε μεγάλη εκτίμηση τις δυνατότητες που προσφέρουν οι υγιείς αγορές και θεωρώ ότι είναι ευθύνη του κράτους να διασφαλίζει την ύπαρξή τους. Και για να πάω και ένα βήμα παρακάτω, ακόμη και να τις δημιουργεί όταν έχει βρεθεί εκ των πραγμάτων να ελέγχει ένα συγκεκριμένο τομέα.
Αλλά δεν υποκύπτω στον δογματισμό του "ελάχιστου κράτους". Μεταξύ του καπιταλισμού των λίγων και του κράτους, θα προτιμήσω αυτόν του κράτους. Με αφήνει αδιάφορο η δεσπόζουσα θέση μίας εταιρείας στην αγορά μπύρας, αλλά με απασχολεί σοβαρά η δεσπόζουσα θέση μίας εταιρίας στον χώρο των τηλεπικοινωνιών ή στον χώρο της ενέργειας ή σε όποιο άλλο τομέα θεωρώ ότι έχει αυτή την στιγμή στρατηγική σημασία για την Ελλάδα.
Προφανώς, το επιχείρημα της "στρατηγικής σημασίας" πρέπει να συνοδεύεται από την κατάλληλη τεκμηρίωση (και όχι ως δικαιολογία για το βόλεμα "των δικών μας"), την απαραίτητη διαφάνεια και λογοδοσία.
Και προφανώς το κράτος έχει την ευθύνη, σε αγορές όπου η παρουσία μίας κρατικής επιχείρησης αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για τον ανταγωνισμό και την ομαλή λειτουργία τους, να προβεί σε ενέργειες που θα τον ενισχύσουν. Η μεταβίβαση της προνομιακής του θέσης σε ένα ιδιώτη ή σε ένα άλλο κράτος δεν είναι μία από αυτές.
--
[1] Συνέντευξη Γιώργου Α. Παπανδρέου στον Κόσμο του Επενδυτή και στον δημοσιογράφο Νίκο Φελέκη
[2] Ομιλία Γιώργου Α. Παπανδρέου στην ετήσια Γενική Συνέλευση του ΣΕΒ
7 σχόλια:
Το ΚΚΕ εκφράζει τον κρατικό καπιταλισμό? (κρατικο-μονοπωλιακός καπιταλισμός λέγεται συγκεκριμένα) Που το είδες αυτό? Από ποια ντοκουμέντα-θέσεις του ΚΚΕ το βγάζεις αυτό το συμπέρασμα?
@rocean: Τί εκφράζει; Πες μου τον σωστό όρο να το διορθώσω.
Το ΚΚΕ μιλάει για στρατηγικές για την οικονομία επιχειρήσεις, αποκλειστικά δημόσιες, ενταγμένες σε μία οικονομία προς όφελος της κοινωνίας. Την λαϊκή οικονομία όπως την λέει. Καμιά σχέση με το καπιταλιστικό κράτος, που έχει άλλους στόχους. Δηλαδή δεν θέλει δημόσιες επιχειρήσεις όπως ήταν και είναι σήμερα. Και δημόσια να είναι σήμερα μια επιχείρηση, αν το κράτος είναι καπιταλιστικό, για τους καπιταλιστές θα δουλεύει και αυτή η επιχείρηση.
Εννοείς αν γενικά η ΦΙΣ υποστηρίζει την ελεύθερη αγορά ή ειδικά στο θέμα του ΟΤΕ?
Δηλαδή τι παραπάνω κάνει ο Παπανδρέου εκτός του να λέει λέει λέει και στο τέλος να μην λέει τίποτα. Ο ίδιος ο Ανδρουλάκης υποστηρίζει οτι οι ΔΕΚΟ πρέπει να πουληθούν για να καλύψουμε τα κενά του προϋπολογισμού και τα κενά του ασφαλιστικού. Και ο παπανδρέου πετάει μόνο ατάκες για να μην προκαλεί αντιδράσεις, θέλει να είναι με το κέντρο θέλει να είναι και με τους συνδικαλιστές, ε δεν γίνεται.
Έστω οτι βγαίνει το ΠΑΣΟΚ, θα θεσμοθετήσει να μην μπορεί να παρεμβαίνει ο εκάστοτε υπουργός στην διοίκηση της κάθε ΔΕΚΟ? και αν το κάνει και δεν τον πουλήσει οι τρύπες στον προϋπολογισμό απο που θα καλυφθούν?
Η ΦΙΣ δεν δίνει σημασία αν ο ΟΤΕ είναι κρατικός η Ιδιωτικός. καλύτερα όμως ιδιωτικός διότι ως κρατικός γίνεται εθνικό σύμβολο και έτσι είναι πολύ ποιο δύσκολο να ασκήσεις αντιμονοπωλιακές πρακτικές
Από την ιδρυτική διακύρηξη της Φιλελεύθερης Συμμαχίας:
"Ως προσφορότερη μορφή οικονομικής οργάνωσης θεωρούμε αυτή της ελεύθερης αγοράς, αλλά αναγνωρίζουμε το δικαίωμα του κράτους να επεμβαίνει σε ακραίες περιπτώσεις νόθευσης του ανταγωνισμού, προστασίας του περιβάλλοντος αλλά και για την προστασία των ειδικών κατηγοριών συμπολιτών μας (π.χ. άτομα με ειδικές ανάγκες, κάτοικοι απόμακρων περιοχών, μειονότητες που υφίστανται διακρίσεις κλπ)."
Αυτά για την ΦιΣ.
Σε ότι με αφορά, σε γενικές γραμμές συμφωνούμε - με έναν αστερίσκο στο θέμα του ΓΑΠ. Η εντύπωση που έχω είναι ότι, αν κάποιος έχει υπομονή, μπορεί να βρει δηλώσεις του και για το Α και για το NOT A. Αν προκληθώ θα το ψάξω.
Θέλω επίσης να σημειώσω ότι "ο καπιταλισμός των λίγων" στον οποίο αναφέρεσαι συνήθως -αν όχι πάντα- εγκαθίσταται με τις ευλογίες του κράτους, μέσα από ρυθμίσεις του που εμποδίζουν την είσοδο και άλλων σε μια αγορα. Η απάντηση στον καπιταλισμό των λίγων είναι μάλλον η μικρότερη κρατική παρεμβατικότητα και όχι ο κρατικός καπιταλισμός
@antonios politakis:
Με ενοχλεί ότι ακόμη και η ΦΣ που υποτίθεται ότι εκφράζει την πιο καθαρή άποψη υπέρ της αγοράς, δείχνει να θεωρεί πιο σημαντικό να ΜΗΝ μην έχει το κράτος τον έλεγχο, από το να υπάρχει ανταγωνιστική αγορά. Π.χ. με βάση τις μέχρι τώρα τοποθετήσεις της, δεν θα ξαφνιαζόμουν να τον δω να επικροτεί μία υποθετική εξαγορά της Ολυμπιακής από την Aegean.
Η θέση σου "καλύτερα ιδιωτικό ολιγο/μονοπώλιο παρά κρατικό" είναι απόλυτα σεβαστή, αλλά εμένα με βρίσκει αντίθετο.
@σπύρος ντόβας:
Είμαι σίγουρος ότι και τα δικά σου λόγια, αν κάποιος τα είχε αρχειοθετήσει τα τελευταία 30 χρόνια θα περιέχουν αρκετές αντιφάσεις :-) Θεωρώ ότι οι δύο φράσεις που αναφέρω είναι διαχρονικά στον πυρήνα της ιδεολογίας τους ΠΑΣΟΚ. Ναι, έχουν οδηγήσει σε πολύ διαφορετικές πολιτικές, γιατί είναι άλλο πράγμα να μιλάς θεωρητικά για την κοινωνία και την οικονομία και άλλο να αντιμετωπίζεις συγκεκριμένα, υπαρκτά προβλήματα. Αλλά και διότι η κοινωνία, η αγορά, ο κόσμος αλλάζουν. Άλλη ήταν η κατάσταση το 1980 όταν το ΠΑΣΟΚ κρατικοποιούσε τις προβληματικές και άλλη σήμερα.
Ο καπιταλισμός των λίγων προϋπήρχε του κράτους όπως το εννοούμε σήμερα. Μερικά ολιγοπώλια ή μονοπώλια έχουν ιστορικές καταβολές (π.χ. σε διάφορα κράτη ήταν βασιλική ιδιοκτησία πριν περάσουν στην δημοκρατία) και άλλα δημιουργούνται συνεχώς καθώς η οικονομία και η τεχνολογία εξελίσεται (π.χ. λογισμικό, τηλεπικοινωνίες, αλλά ακόμη και στην μουσική βιομηχανία, στο σινεμά ή ακόμη και σε τομείς όπως διάφορα καταναλωτικά αγαθά). Το κράτος είναι ένας από τους παράγοντες που μπορεί να οδηγήσει σε αυτά και ο μόνος από αυτούς τους παράγοντες στον οποίο έχουμε έλεγχο ως πολίτες.
ελπίζω η παράφραση των λόγων μου να έγινε από ασυνεννοησία και όχι σκόπιμα.
Δεν ζήτησα ιδιωτικό ολιγοπώλιο αλλά ελεύθερη αγορά. Και επεξηγώ. Απο την στιγμή που το μάνατζμεντ και την αντιμονοπωλιακή νομοθεσία την ασκεί το ίδιο πρόσωπο υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων, είναι πολύ απλό. Όσο ο υπουργός μεταφορών ασκεί το μάνατζμεντ δεν θα προωθήσει αντιμονοπωλιακές ρυθμίσεις διότι θίγει τα ίδια του τα συμφέροντα. Για να μην το πάω ακόμα μακρύτερα με δεδομένη την ιδεολογία της αριστεράς οποιοδήποτε υπουργός προωθήσει αντιμονοπωλιακές ρυθμίσεις θα κατηγορηθεί οτι χτυπάει το δημόσιο συμφέρον, φαύλος κύκλος.Όσο και να εκχωρηθεί το μάνατζμεντ τον τελευταίο λόγο τον έχει πάντα το κράτος μέσο της νομοθεσίας και των ελεγκτικών αρχών. Όσο προσπαθεί να ασκήσει και τις δύο αρμοδιότητες αποτυγχάνει και στις δύο. αν ενδιαφερόταν το πασοκ για την ελεύθερη αγορά θα προσπαθούσε να δημιουργήσει καλύτερη ελεγκτική νομοθεσία ή να ελέγξει αν στην πώληση περιλαμβάνονται και κρατικές χαρούλες προς την DT και όχι να κάνει άστοχες δηλώσεις που φάσκουν και ανιφάσκουν απο μέρα σε μέρα.
Τώρα για το ΠΑΣΟΚ, η δηλώσεις του Παπανδρέου σε κάποιον μη μέλος του ΠΑΣΟΚ ακούγονται σαν κοροϊδία και είναι πολύ καλός λόγος για μαύρισμα.. Δεν ενδιαφέρεται για την αγορά απλά προσπαθεί να βρεί την τέλεια ψηφοθηρική εξίσωση για να μην τρομάξει το κέντρο αλλά να μην στεναχωρήσει και τους συνδικαλιστές. Τελικά καταλήγει να εκνευρίζει και τους δύο.
όσο για τις αντιφάσεις του Παπανδρέου δεν μιλάμε για τα τελευταία 30 χρόνια αλλά για τον τελευταίο χρόνο εως την τελευταία εβδομάδα
Δημοσίευση σχολίου